UWM ma nową pracownię. To jedyna taka w Polsce

Weterynaria UWM zyskała nowoczesną pracownię. To jedyna taka w Polsce

Naukowcy Katedry Histologii i Embriologii UWM mają możliwość dokładnego badania komórek. Wszystko za sprawą nowoczesnej pracowni obrazowania trójwymiarowego komórek i tkanek oraz mikroskopii korelacyjnej. Jest to jedyna taka pracowania w Polsce i jedna z najnowocześniejszych w Europie. Umożliwia badanie komórek z użyciem tzw. objętościowej mikroskopii elektronowej. Magazyn naukowy „Nature” uznał ją za jedną z siedmiu najbardziej obiecujących technik badawczych w 2023 r., obok teleskopu Webba. W Kortowie korzysta się z niej już od ponad dwóch lat.

Naukowcy od dawna wiedzą, jak zbudowana jest komórka i jakie funkcje pełnią jej poszczególne składniki. Nie wiedzieli jednak, jak naprawdę wygląda.

– W dotychczas stosownej technice mikroskopii elektronowej zawsze mieliśmy do czynienia z płaskim, bardzo cienkim wycinkiem, który pokazywał budowę fragmentu komórki w dwóch wymiarach. Wygląd całej komórki odtwarzaliśmy na podstawie analizy wielu wycinków, pochodzących z różnych miejsc komórki, opierając się na swej wiedzy, intuicji i… wyobraźni. Przez 60-70 lat to musiało wystarczać – wyjaśnia prof. Bogdan Lewczuk, kierownik Katedry Histologii i Embriologii, dziekan Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UWM.

Techniki przyszłości dostępne na UWM

Na olsztyńskiej uczelni naukowcy mogą korzystać z technik przyszłości. Pod koniec 2019 r. Wydział Medycyny Weterynaryjnej zakupił i zainstalował nowatorskie urządzenia.

– Sercem pracowni jest wysokorozdzielczy skaningowy mikroskop elektronowy wyposażony w detektory elektronów wstecznie rozproszonych o bardzo dużej czułości. Mikroskop ma wiele specyficznych cech budowy i pozwala na badania z użyciem dwóch technik objętościowej mikroskopii elektronowej. Pierwsza z nich polega na tym, że w mikroskopie instaluje się specjalne urządzenie, które za pomocą noża diamentowego usuwa kolejne warstwy o grubości 30-50 nm z badanej próbki. Po usunięciu pierwszej warstwy mikroskop tworzy obraz odsłoniętej powierzchni. Następnie usuwa kolejną warstwę i tworzy kolejny obraz. Powtarza to dowolną liczbę razy – dodaje dziekan weterynarii.

Olsztyńscy naukowcy otwarci na współpracę z innymi badaczami

Dziekan Wydziału Medycyny Weterynaryjnej podkreśla, że pracowania jest otwarta dla innych naukowców.

– Czekamy na ciekawe tematy badawcze. Spodziewamy się, że pracy nie zabraknie. Nasze obrazy mogą być również atrakcyjnym obiektem badań dla osób zajmujących się przetwarzaniem i analizą z użyciem sztucznej inteligencji.

Dodatkowo wyposażenie pracowni umożliwia obrazowanie ultrastruktury bardzo dużych skrawków, nawet o wymiarach 2 mm na 2 mm, które dla klasycznej mikroskopii elektronowej są jak boisko piłkarskie. Pozwala również na obrazowanie tego samego skrawka w mikroskopie fluorescencyjnym i elektronowym, czyli tzw. mikroskopię korelacyjną.

Źródło: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Kortosfera prawie gotowa. Zajrzeliśmy do środka. Zobacz zdjęcia!