NBP upamiętnia budowę Kanału Żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną

Mierzeja Wiślana na monecie NBP

Narodowy Bank Polski poinformował, że od poniedziałku, 22 maja będzie dostępna nowa moneta okolicznościowa z serii „Odkryj Polskę” – „Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną”. Okolicznościowa moneta pięciozłotowa w standardzie obiegowym zostanie wyemitowana w nakładzie do 1 000 000 sztuk. Zamiana monety zgodnie z jej wartością nominalną będzie możliwa we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP.

Rewers monety 5 zł z serii „Odkryj Polskę” – „Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną” przedstawia Kapitanat Portu Nowy Świat oraz wejście do kanału od strony Zalewu Wiślanego.

Kolejna emisja jest zaplanowana na 20 czerwca 2023 r. Tego dnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu złotą monetę kolekcjonerską „Banknot o nominale 10 zł” inaugurującą serię „Polskie banknoty obiegowe”.

Realizacja pierwszego etapu nowej drogi wodnej, łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską, trwała niespełna trzy lata, jednak przygotowania do tej inwestycji rozpoczęły się dużo wcześniej. Sam pomysł budowy kanału sięga jeszcze czasów panowania króla Stefana Batorego, a po II wojnie światowej wracał do niego inż. Eugeniusz Kwiatkowski, budowniczy portu i miasta Gdynia: Narzucają się dwa zadania o dużym znaczeniu gospodarczym. Jest to przekopanie kanału na Mierzei zamykającej Zatokę Elbląską w okolicach Kalbergu, dającego proste i bezpośrednie wyjście na Bałtyk oraz ożywiającego małe porty rybackie tej Zatoki.

Prace projektowe ruszyły już 16 lat temu

Pierwsze prace projektowe rozpoczęły się już w 2007 r., kiedy to przystąpiono do opracowania tzw. studium wykonalności dla potencjalnej jeszcze wówczas inwestycji. Rozpatrywano – oprócz zrealizowanej – trzy inne lokalizacje. Zostały one jednak wykluczone ze względu na bliskie sąsiedztwo rezerwatów przyrody, parków leśnych czy obszarów zabudowanych. Wybór miejsca był uzależniony ponadto od ukształtowania terenu i długości przyszłego kanału.

To najbardziej skomplikowana inwestycja hydrotechniczna w Polsce

Budowa Kanału Żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną jest najbardziej skomplikowaną inwestycją hydrotechniczną w Polsce. W trakcie realizacji zastosowano unikatowe rozwiązania, np. innowacyjne betonowe bloki do budowy falochronów. Wcześniej użyto ich jedynie w Holandii. W Polsce – po raz pierwszy na świecie – układano je również pod wodą. Duży nacisk położono także na zapewnienie płynności ruchu kołowego. Nowy układ komunikacyjny wykorzystuje dwa mosty obrotowe, zapewniające ciągłość komunikacji nawet w trakcie śluzowania. Projekt budowlany był opracowaniem wielobranżowym, obejmującym elementy z zakresu hydrotechniki, drogownictwa, inżynierii mostowej, architektury i instalacji. Centrum przeprawy jest Kapitanat Portu Nowy Świat, a jej najważniejszym elementem – śluza z dwoma podwójnymi bramami. Na Zalewie Wiślanym powstała również sztuczna wyspa do odkładu urobku, która docelowo, jako bezludna, będzie ostoją dla ptaków.

Kanał łączący Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską został oficjalnie otwarty 17 września 2022 r., natomiast całość inwestycji obejmuje dodatkowo przebudowę istniejącego toru wodnego na rzece Elbląg wraz z budową nowego mostu obrotowego w Nowakowie oraz pogłębianie toru wodnego na Zalewie Wiślanym i rzece Elbląg. Całkowita długość planowanej drogi wodnej to niemal 23 km. Inwestorem wszystkich etapów prac jest Urząd Morski w Gdyni.