Spis treści
Braniewo było pierwszą stolicą Warmii
Województwo warmińsko-mazurskie zachwyca nie tylko malowniczymi krajobrazami, ale też klimatycznymi miasteczkami, które kryją w sobie bogatą historię i niepowtarzalny urok. Jednym z ciekawszych jest Braniewo, położone w północno-zachodniej części regionu, nad rzeką Pasłęką. Nie wszyscy dziś pamiętają, że było pierwszą stolicą Warmii.
Najważniejsze fakty z historii Braniewa
Historia Braniewa sięga XIII wieku, kiedy Krzyżacy wznieśli tu warownię w miejscu pruskiego grodu Brusebergue. W 1254 roku biskup Anzelm nadał osadzie prawa miejskie, czyniąc z Braniewa pierwszą stolicę Warmii i siedzibę biskupów. W średniowieczu miasto otoczono murami, wzniesiono zamek oraz liczne kościoły i klasztory. Dzięki położeniu nad Pasłęką Braniewo stało się ważnym portem i członkiem Hanzy, utrzymującym kontakty handlowe z Europą. W XVI wieku, za sprawą kardynała Stanisława Hozjusza i jezuitów, Braniewo stało się ważnym ośrodkiem nauki i kultury. Działało tu słynne Collegium Hosianum, a miasto zyskało przydomek „Aten Północy”. Mimo licznych wojen i zniszczeń, miasto odgrywało ważną rolę aż do XX wieku. Niestety, zniszczenia z 1945 roku, sięgające 85 proc. zabudowy, zmieniły zabytkowy charakter miasta. Po wojnie nie podjęto odbudowy większości zabytków.
Co warto zobaczyć w Braniewie?
Mimo wojennych zniszczeń zachowały się (lub zostały odbudowane) m.in.:
- bazylika świętej Katarzyny Aleksandryjskiej z XIV wieku, odbudowana po zniszczeniach wojennych w 1984 roku
- wieża bramy zamku biskupiego, ostatni ocalały fragment zamku
- sanktuarium z połowy XVIII wieku, zbudowane przez jezuitów
- kościół Świętego Krzyża (zob. też ołtarz główny).
- kaplica św. Rocha
- budynek Collegium Hosianum
- kościół Świętej Trójcy, nowomiejski, z XVII wieku, obecnie cerkiew greckokatolicka
- kościół parafialny św. Antoniego z XIX wieku, przed 1945 rokiem świątynia ewangelicka
- pozostałości obwarowań miejskich
- Spichlerz Mariacki z XVII wieku
- dworzec kolejowy
- budynki stajenne ze schyłku XIX wieku (obecnie przy ul. Moniuszki)
Jak dojechać do Braniewa?
Z Olsztyna do Braniewa można dojechać zarówno samochodem, jak i pociągiem. Trasa samochodowa liczy około 100 kilometrów i prowadzi przez Dobre Miasto, Ornetę i Płoskinię — podróż zajmuje niespełna dwie godziny. Bezpośrednie połączenia kolejowe Olsztyn–Braniewo obsługuje Polregio, a przejazd pociągiem trwa około dwóch godzin.
