Spis treści
Sępopol to jedno z najmniejszych miast w woj. warmińsko-mazurskim
W województwie warmińsko-mazurskim wiele miast liczy zaledwie od jednego do dwóch tysięcy mieszkańców, co sprawia, że są mniejsze nawet od niektórych wsi. Według najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z 2024 roku najmniej zaludnionym miastem są Młynary, w których mieszka jedynie 1 637 osób. Niewiele więcej, bo 1 860 mieszkańców, liczy Sępopol. I właśnie o tym miasteczku postanowiliśmy napisać nieco więcej.
Sępopol to miasteczko malutkie nie tylko ze względu na liczbę mieszkańców, ale również powierzchnię. Zajmuje bowiem jedynie 4,6 km kw. Położony jest w gminie miejsko-wiejskiej Sępopol w powiecie bartoszyckim, w odległości 16 km od Bartoszyc oraz tylko 12 km od granicy z Rosją.
Zarys historii Sępopola
Początki miasta sięgają średniowiecza. Na jego terenie istniała pierwotnie osada pruska, a około 1319 roku Krzyżacy założyli tu niewielkie miasteczko. Prawa miejskie nadał mu w 1351 roku wielki mistrz Henryk Dusner, a zasadźcą został Henryk Padeluch. W XV wieku Sępopol przystąpił do Związku Pruskiego, buntując się przeciw władzy Zakonu, lecz został zniszczony w trakcie wojny trzynastoletniej.
W XVI i XVII wieku miasto przeżywało okres rozwoju — kwitło rzemiosło, handel i browarnictwo, działała szkoła, a mieszkańcy stanowili mieszankę narodowościową: Niemców, Polaków i Szkotów. W XVIII wieku Sępopol dotknęły klęski epidemii i pożarów, które zahamowały rozwój.
W XIX wieku miasto stopniowo się odradzało – powstały gazownia, wodociągi i zakłady przemysłowe. W okresie międzywojennym Sępopol liczył ponad 3 400 mieszkańców. Podczas II wojny światowej w pobliżu miasta budowano lotnisko z wykorzystaniem pracy więźniów obozu Stutthof. W 1945 roku Armia Czerwona zniszczyła około 80% zabudowy.
Po wojnie Sępopol został odbudowany, odzyskał prawa miejskie w 1973 roku, a w 2001 roku obchodził 650-lecie swojego istnienia.
Co warto zobaczyć w Sępopolu? Lista zabytków
W Sępopolu zachowało się wiele cennych zabytków, świadczących o jego długiej historii. Najważniejszym z nich jest gotycki kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzniesiony w latach 1360–1370, z wieżą z przełomu XV i XVI wieku oraz drewnianym hełmem dodanym w 1872 roku. W jego wnętrzu można podziwiać ołtarz główny z 1668 roku autorstwa Joachima Pfaffa, ambonę z 1649 roku, chrzcielnicę z 1670 roku i fragment gotyckiego malowidła przedstawiającego scenę walki św. Jerzego ze smokiem.
Pozostałe zabytki miasta:
- Plebania z XIX wieku – przy ul. Kościelnej, utrzymana w stylu klasycystycznym.
- Pozostałości murów miejskich z XIV wieku – z zachowanymi fragmentami baszty.
- Budynek Urzędu Gminy – z końca XIX wieku, przy ul. 11 Listopada 7.
- Klasycystyczne i eklektyczne kamieniczki z XVIII–XIX wieku – głównie przy ul. Kościuszki.
- Historyczne domy mieszkalne – m.in. przy ul. Kościuszki 4, ul. 22 Lipca 3 i 9, ul. Moniuszki 3–41, ul. Mostowej 2 i 4 oraz pl. Spółdzielczym 3–6.
- Secesyjna wieża ciśnień z 1912 roku – charakterystyczny punkt panoramy miasta.
- Cmentarz komunalny z XIX wieku – z kaplicą i ogrodzeniem z bramą.
- Cmentarz ewangelicko-augsburski z XIX wieku – świadectwo wielokulturowej historii Sępopola.
10 najmniejszych miast w woj. warmińsko-mazurskim
Poniżej przedstawiamy listę dziesięciu najmniejszych pod względem liczby ludności miast w województwie warmińsko-mazurskim. Dane pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego z 2024 roku.
- Młynary – 1 637 mieszkańców
- Sępopol – 1 860 mieszkańców
- Frombork – 1 976 mieszkańców
- Kisielice – 1 983 mieszkańców
- Zalewo – 1 986 mieszkańców
- Bisztynek – 2 114 mieszkańców
- Pieniężno – 2 368 mieszkańców
- Pasym – 2 383 mieszkańców
- Miłakowo – 2 388 mieszkańców
- Miłomłyn – 2 428 mieszkańców
