Spis treści
Dawna osada w sercu Puszczy Piskiej
Wądołek to dawna wieś położona w południowej części Puszczy Piskiej, 20 km na południe od Pisza, przy granicy z województwem podlaskim. W latach 1850–1880 działała tam największa na Prusach Wschodnich huta żelaza. Wyroby z Wądołka cieszyły się dużą popularnością – ich ślady handlowe znajdowano w Ełku, Krzywinie, Orzyszu, Wstruciu czy Królewcu. Żelazo z huty było stosowane głównie do odlewania garnków, odważników, wag, narzędzi rolniczych, płyt, rusztów i palenisk. Osobnym działem produkcji były krzyże i tablice nagrobne z inskrypcjami, do dziś spotykane na mazurskich cmentarzach.
W Wądołku działała nie tylko huta żelaza
Ale Wądołek to nie tylko huta. W XIX wieku osada była rozbudowana i dobrze zorganizowana – obok zakładu hutniczego stały domy dla robotników i mistrzów, gospodę ze stajnią, kuźnię z mieszkaniem, cegielnię, a także posterunek celny i punkt pocztowy. Były tu stajnie, budynki gospodarcze, młyn do mielenia rudy, magazyny, a nawet altana widokowa nad stawem, z którego woda niegdyś napędzała urządzenia huty. W kulminacyjnym momencie huta zatrudniała około 50 hutników oraz wielu węglarzy i kopaczy, a wieś liczyła ponad 180 mieszkańców, należąc do większych osad w powiecie.
Turystyczna atrakcja przed wojną
Po zlikwidowaniu huty funkcjonowała tu leśniczówka, a malowniczo położona nad rzeką Rybnica wieś zyskała status miejscowości turystycznej – działała gospoda z miejscami noclegowymi i pensjonat. Wycieczki przyciągały ruiny budynków, stawy i jazy, a samo położenie w sercu Puszczy Piskiej czyniło z Wądołka atrakcyjny cel wypraw. Po II wojnie światowej zabudowa została opuszczona i wioska rozebrana. Obecnie po osadzie i hucie pozostały jedynie ślady urządzeń hydrotechnicznych i fundamenty zabudowań.
Po dawnej wsi pozostały jedynie ślady
Zachowaniem pamięci o Wądołku zainteresowało się Stowarzyszenie "Sadyba" z Kadzidłowa – uporządkowano teren dawnej osady, ustawiono tablice informacyjne i odnowiono cmentarz. Dziś miejsce to przypomina o czasach, gdy w środku mazurskich lasów tętniło życie i pracowały potężne piece hutnicze.
