Pomnikiem historii może zostać uznany zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury i polskiego dziedzictwa kulturalnego. Takie obiekty powinny wyróżniać się także m.in. ponadregionalnym znaczeniem czy dużą wartością historyczną, naukową i artystyczną.
W rozporządzeniu prezydenta Polski z 8 września bieżącego roku napisano, że celem objęcia olsztyńskiego zamku szczególną ochroną „jest zachowanie, ze względu na wartości historyczne, artystyczne i naukowe oraz autentyczność, zamku kapituły warmińskiej jako cennego zabytku architektury gotyckiej oraz miejsca administracyjnej i naukowej działalności Mikołaja Kopernika”.
Obszar pomnika historii obejmuje z kolei „historycznie ukształtowaną przestrzeń zespołu zamkowego z zamkiem, basztą, dwoma budynkami gospodarczymi z XIX w. - zamkniętą murami obronnymi, oraz z podziemnymi reliktami baszty północnej”.
Zamek w Olsztynie jest najbardziej okazałym zabytkiem Olsztyna
Zamek Kapituły Warmińskiej jest najstarszym zabytkiem stolicy Warmii i Mazur. Jest także okazały. Jego początki sięgają 1346 r., gdy rozpoczęła się budowa warowni. Około 1373 r. wybudowano skrzydło północne, będące głównym budynkiem mieszkalnym i reprezentacyjnym. W latach 1516-1521 na zamku mieszkał słynny astronom, Mikołaj Kopernik. Obecnie w obiekcie znajduje się Muzeum Warmii i Mazur.
Na liście pomników historii znajduje się 125 obiektów. Wśród nich są m.in. pole bitwy na Westerplatte, Stocznia Gdańska, Kopiec Kościuszki w Krakowie, warszawskie Powązki czy zamek krzyżacki w Malborku. Są one ustanawiane od 1994 r.
Zobacz, jak prezentuje się Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie