To najstarsze miasto na Warmii. Ma niemal 800 lat! Tylko 1,5 godz. drogi z Olsztyna [ZDJĘCIA]

Spis treści

1. To najstarsze miasto Warmii. Jego początki sięgają XIII wieku
2. Skąd wzięła się nazwa Braniewa?
3. Co warto zobaczyć w Braniewie?

To najstarsze miasto Warmii. Jego początki sięgają XIII wieku

To miasto jest najstarszym na Warmii, a zarazem jednym z najstarszych w Polsce. Jego początki sięgają XIII wieku. Braniewo, bo o nim mowa, swoją historię rozpoczyna około 1240 roku, gdy Krzyżacy wybudowali drewnianą warownię. Obok, na wyspie nieco powyżej obecnego Braniewa kupcy założyli osadę targową. W1254 r. owa osada otrzymała prawa miejskie lubeckie jako Braunsberg, ale już w1260 r. została zniszczona podczas powstania Prusów. Po stłumieniu powstania, w roku 1273 rozpoczęto odbudowę miasta, zaś w 1280 roku wzniesiono zamek biskupi. W 1284 roku Braniewo ponownie otrzymało przywilej lokacyjny na prawie lubeckim. Braniewo było pierwszą stolicą Warmii i do roku 1340 rezydencją biskupów warmińskich i krótko kapituły. W 1342 r. na prawym brzegu Pasłęki założono konkurencyjne – Nowe Miasto. Nie osiągnęło ono jednak nigdy tego stopnia rozwoju co Stare Miasto, zachowując charakter miejskiej, rzemieślniczo – rolniczej osady. Oba miasta zachowały swą odrębność aż do roku 1772, czyli pierwszego rozbioru Polski, kiedy to zostały złączone administracyjnie w jeden zespół urbanistyczny.

- W średniowieczu Braniewo zaliczane było do miast morskich, stanowiąc dla całej Warmii okno na świat, pośredniczyło w całym warmińskim handlu zagranicznym, posiadało prawo składu. W połowie XIV wieku zostało włączone do słynnego związku miast portowych – Hanzy. W całych Prusach tylko sześć miast należało do tego związku. Braniewo było jedynym miastem, a port braniewski jedynym hanzeatyckim portem Warmii. W Prusach Królewskich przyznano mu czwarte miejsce, bezpośrednio po trzech tzw. wielkich miastach pruskich, tj. po Gdański, Toruniu i Elblągu. Głównym produktem eksportowym był len. Podczas wojny trzynastoletniej, by wyrwać się spod wpływów Zakonu Krzyżackiego, Stare Miasto Braniewo przyłączyło się w 1440 roku do Związku Pruskiego stając się jednym z jego czynniejszych członków. Klęska Krzyżaków w tej wojnie zadecydowała, iż na mocy drugiego pokoju toruńskiego z 1466 r., miasto wraz z całą Warmią znalazło się w posiadaniu Polski – czytamy na stronie Urzędu Miasta Braniewo.

Skąd wzięła się nazwa Braniewa?

Według XVIII-wiecznego historyka Johanna Friedricha Goldbecka, nazwę „Braunsberg” nazwano na cześć Brunona ze Schauenburku, biskupa Ołomuńca na Morawach, który towarzyszył królowi czeskiemu Przemysłowi Ottokarowi II w krucjacie do Prus w latach 1254–1255. Dzięki wsparciu króla czeskiego Zakon krzyżacki zdołał podbić plemiona w Prusach Dolnych i Sambii oraz założyć miasto nazwane na jego cześć Królewcem. Czeska wyprawa do Prus zbiegła się z czasem założenia Braniewa przez pierwszego biskupa warmińskiego Anzelma, który również był członkiem Zakonu krzyżackiego.

Według innych historyków nazwa mogła nawiązywać do postaci Brunona z Kwerfurtu, męczennika, który zginął podczas misji do Prus w 1009 roku. Z kolei według tezy warmińskiego historyka Victora Röhricha nazwa Brusebergue jest zniemczoną wersją – „pruskiego obozu” lub „pruskiej osady”.

Z kolei w 1882 r. Wojciech Kętrzyński w swoim dziele „O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich” podał spolszczoną postać Braniewo, która od tego czasu pojawiała się w polskim piśmiennictwie. Nazwa Braniewo obowiązuje od 19 maja 1946 r.

Co warto zobaczyć w Braniewie?

W Braniewie, jednym z najstarszych miast w Polsce, nie może zabraknąć zabytków oraz miejsc, które warto zobaczyć, wybierając się tam na wycieczkę. Do najważniejszych należą:

• Bazylika św. Katarzyny – kościół z lat 1343–1442;
• Wieża bramna dawnego Zamku Biskupiego jest jedynym ocalałym fragmentem zamku;
• Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego;
• Dom prowincjalny Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w Braniewie ;
• Cmentarz przy ul. Olsztyńskiej z kaplicą św. Rocha;
• Budynek Collegium Hosianum;
• Kościół św. Trójcy (obecnie cerkiew greckokatolicka);
• Kościół parafialny św. Antoniego (przed 1945 r. ewangelicki) z XIX w.;
• Cerkiew prawosławna pw. Przemienienia Pańskiego (parafialna) przy ul. Wspólnej;
• Dom konwertytów z 1718 roku, przy ulicy Botanicznej 11;
• Wieża Młyna Kieratowego;
• Pozostałości obwarowań miejskich;
• Domy na ul. Kościuszki z 3 ćw. XIX w., bez cech stylowych wzniesione na piwnicach z w. XVIII;
• Spichlerz Mariacki z XIX w.;
• Dworzec kolejowy;
• Budynki stajenne przy ul. Moniuszki wybudowane w latach 1889–1891;
• Budynek urzędu miasta;
• Budynek Sądu Rejonowego w Braniewie;
• Wieża Klesza – XIV-wieczna w północno-zachodnim narożu dawnego Starego Miasta w Braniewie.